Ερευνητική Δημοσιογραφία

Διδάσκουσα: Σ. Καϊτατζή-Γουίτλοκ

Περιγραφή:

Στην εποχή της κυριαρχίας των fakenews, της infoganda και της διαπλοκής, η ‘Ερευνητική Δημοσιογραφία’ (‘ΕΔ’) αποτελεί το κύριο εναλλακτικό υπόδειγμα μαχητικού επαγγελματισμού. Ορθώνεται ως το αντίπαλο δέος επαγγελματικής πρακτικής, επιδιώκοντας να διασφαλίζει διαφάνεια στις σχέσεις εξουσίας και να αποκαλύπτει κρίσιμες πτυχές παραπληροφόρησης και συσκότισης. Καθώς οι κοινωνικο-οικονομικομικές ανισότητες διευρύνονται παγκοσμίως ραγδαία και οξύνονται, ενώ οι πολιτείες αντιμετωπίζουν δυσοίωνα αδιέξοδα, η ‘ΕΔ’ προσηλώνεται στην ιδρυτική αποστολή της: στον έλεγχο των κάθε λογής εξουσιών. Από συστάσεώς τους η δημοκρατία και η δημοσιογραφία υπήρξαν σύμφυτες και συμβιωτικές διαδικασίες. Η μαχητική ‘ΕΔ’ συνιστά ζωτική και απαραίτητη λειτουργία για την επιβίωση της δημοκρατίας. Η επαγγελματική αυτή δραστηριότητα αναδύθηκε και διακρίθηκε ιδιαίτερα στη νέα χιλιετία. Ως προς το αποδιδόμενο έργο της, η ειδοποιός διαφορά έγκειται, κυρίως, στην διαλεύκανση μείζονων σκανδάλων οικονομικής και πολιτικής διαπλοκής.
Το μάθημα αντιδιαστέλει τα είδη δημοσιογραφίας και εισάγει στη ‘φιλοσοφία’, τις αρχές και το ήθος της κριτικής ‘ερευνητικής δημοσιογραφίας’. Ερμηνεύει τα αίτια της σύγχρονης έξαρσής της, αναδεικνύοντας με συγκεκριμένα παραδείγματα τη συμβολή της σε μεγάλα διαφιλονικούμενα ζητήματα και σκάνδαλα της εποχής μας. Το μάθημα εστιάζει επίσης στις λειτουργικές προϋποθέσεις τελέσφορης άσκησης της ερευνητικής δημοσιογραφίας, όπως είναι η ανάγκη συλλογικής, δημόσιας, μη-κερδοσκοπικής χρηματοδότησής της και ο μαχητικός της χαρακτήρας. Αναλύει τα κύρια είδη περιεχομένων, όπως η ανίχνευση συγκαλυμμένων παρανομιών δημόσιων πρωταγωνιστών. Δίδει έμφαση στο παγκοσμιοποιημένο πλαίσιο αλληλεξαρτήσεων και στις αφανείς δομές εξουσίας που προκύπτουν εξ αυτού τοπικά και παγκόσμια (globally / glocally). Ανάγει τις πρακτικές της ‘ΕΔ’ στις δημοκρατικές αρχές: διαφάνειας, εκδημοκρατισμού, ισοπολιτείας. Βάσει παραδειγμάτων και ασκήσεων οι φοιτητές κατανοούν γιατί η ‘ΕΔ’ προϋποθέτει σθένος και επαγγελματική μέθοδο για την αντιμετώπιση συγκρουσιακών ζητημάτων διαφθοράς.